ഒരു രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടിയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നങ്ങള്‍ എന്നത് അതിന്റെ അസ്ഥിത്വത്തെ നിര്‍വ്വചിക്കുന്ന പ്രധാന ഘടകമാണ്. എത്ര ചെറിയതോ സ്വാധീനം കുറഞ്ഞതോ ആയ രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളാണെങ്കിലും അവയുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നത്തിനുള്ള പ്രധാന്യം ഏറെ വലുതാണ്. അതിന് ഏറ്റവും വലിയ ഉദാഹരണമാണ് ഒരു പാര്‍ട്ടി പിളരുമ്പോള്‍ അതിന്റെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നത്തിനായി നടക്കുന്ന വടംവലി.

ഏറ്റവും ഒടുവിലായി ദേശീയ രാഷ്ട്രീയത്തില്‍ എന്‍സിപിയുടെ കാര്യത്തിലും കേരളത്തിലേക്കെത്തിയാല്‍ കേരള കോണ്‍ഗ്രസ് എമ്മിന്റെ പിളര്‍പ്പിനെ തുടര്‍ന്നും ഉണ്ടായ ചിഹ്നത്തിനായുള്ള പിടിവലി രാഷ്ട്രീയ ലോകം കണ്ടതാണ്. രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും പഴക്കമേറിയതും വലുതുമായ കക്ഷികളായ കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ കൈപ്പത്തിയും ബിജെപിയുടെ താമരയും ചരിത്രമായതെങ്ങനെയെന്ന് അറിയാം

ഇന്ത്യയില്‍ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നങ്ങളുടെ തുടക്കം

1951-52 ലെ ആദ്യ ലോക്സഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് മുമ്പ്, സാക്ഷരതാ നിരക്ക് 20% ല്‍ താഴെയുള്ള ഒരു രാജ്യത്ത് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നങ്ങള്‍ നിര്‍ണായകമാണെന്ന് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്‍ ഓഫ് ഇന്ത്യ (ഇസിഐ) തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ചിഹ്നങ്ങള്‍ പരിചിതവും എളുപ്പത്തില്‍ തിരിച്ചറിയാവുന്നതുമായിരിക്കണം, കൂടാതെ പശു, ക്ഷേത്രം, ദേശീയ പതാക, നൂല്‍ നൂല്‍ക്കുന്ന ചക്രം മുതലായ മതപരമോ വികാരപരമോ ആയ ഒരു വസ്തുവും ചിഹ്നമായി കാണിക്കാന്‍ പാടില്ലെന്നും തീരുമാനിച്ചു.

തുടര്‍ന്ന് ദേശീയ, സംസ്ഥാന പാര്‍ട്ടികളായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട പാര്‍ട്ടികള്‍ക്ക്, ഇസിഐ അംഗീകരിച്ച 26 ചിഹ്നങ്ങളുടെ പട്ടികയില്‍ നിന്ന് അവരവര്‍ക്കായുള്ള ചിഹ്നം തിരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള അവസരവും ലഭിച്ചു.

ഇന്ത്യയില്‍ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നങ്ങള്‍ എങ്ങനെയാണ് അനുവദിച്ചിരിക്കുന്നത്?

നിലവില്‍, 1961ലെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് പെരുമാറ്റച്ചട്ടങ്ങളുടെ 5, 10 ചട്ടങ്ങള്‍ ചിഹ്നങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നവയാണ്. പാര്‍ലമെന്റ് അല്ലെങ്കില്‍ അസംബ്ലി മണ്ഡലങ്ങളിലെ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളില്‍ സ്ഥാനാര്‍ത്ഥികള്‍ തിരഞ്ഞെടുക്കാവുന്ന ചിഹ്നങ്ങളും അവരുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് വിധേയമായിരിക്കുന്ന നിയന്ത്രണങ്ങളും ഇസിഐ വ്യക്തമാക്കുമെന്ന് റൂള്‍ 5 പറയുന്നു.

തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നങ്ങള്‍ (സംവരണവും വിഹിതവും) ഓര്‍ഡര്‍, 1968 സംവരണം ചെയ്ത ചിഹ്നം എന്ന് നിര്‍വചിക്കുന്നു. അത് ഒരു അംഗീകൃത രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടിക്ക് വേണ്ടി മത്സരിക്കുന്ന സ്ഥാനാര്‍ത്ഥികള്‍ക്ക് മാത്രമായി നീക്കിവച്ചിരിക്കുന്നു. ഒരു സ്വതന്ത്ര ചിഹ്നം എന്നത് സംവരണം ചെയ്ത ചിഹ്നമല്ലാതെ മറ്റൊരു ചിഹ്നമാമെന്നും ഈ ഉത്തരവില്‍ വ്യക്തമാക്കുന്നു. സ്വതന്ത്രര്‍ക്കും അംഗീകൃതമല്ലാത്തതും എന്നാല്‍ രജിസ്റ്റര്‍ ചെയ്തതുമായ പാര്‍ട്ടികള്‍ക്കും അവരുടെ അഭ്യര്‍ത്ഥനയുടെയും മുന്‍ഗണനകളുടെയും അടിസ്ഥാനത്തില്‍ സൗജന്യ ചിഹ്നങ്ങള്‍ അനുവദിക്കുന്നു.

കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ ചിഹ്നം

ആദ്യ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് മുന്നോടിയായി, ഇന്ത്യന്‍ നാഷണല്‍ കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ മുന്‍ഗണനാ ചിഹ്നം 'കാളകളോടൊപ്പം കലപ്പ'യും തുടര്‍ന്ന് 'ചര്‍ക്കയ്ക്കൊപ്പം കോണ്‍ഗ്രസ് പതാകയും' ആയിരുന്നു. എന്നാല്‍ 1951 ഓഗസ്റ്റ് 17-ന് കോണ്‍ഗ്രസിന് 'നുകത്തോടുകൂടിയ രണ്ട് കാളകള്‍ ആണ് ചിഹ്നമായി അനുവദിച്ചത്. ഇന്ന് കോണ്‍ഗ്രസ് ചിഹ്നമായ 'കൈപ്പത്തി' ഓള്‍ ഇന്ത്യ ഫോര്‍വേഡ് ബ്ലോക്കിന് (റൂയിക്കര്‍ ഗ്രൂപ്പ്) ആണ് അനുവദിച്ചിരുന്നത്.

1969-ല്‍ രാജ്യത്തെ കോണ്‍ഗ്രസില്‍ ഒരു പിളര്‍പ്പുണ്ടായി.  കോണ്‍ഗ്രസ് (ഒ), കോണ്‍ഗ്രസ് (ആര്‍) എന്നിങ്ങനെയാണ് പാര്‍ട്ടി പിളര്‍ന്നത്. അന്ന് എസ് നിജലിംഗപ്പയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള 'ഒ' എന്നത് 'ഓര്‍ഗനൈസേഷനും' ജഗ്ജീവന്‍ റാമിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള 'ആര്‍' 'അഭ്യര്‍ത്ഥനവാദികള്‍ക്കും' എന്നിങ്ങനെയാണ് പിളര്‍ന്നത്. 1971 ജനുവരി 11 ന്, ഇന്ദിരാഗാന്ധി യുടെ പിന്തുണയുണ്ടായിരുന്ന ജഗ്ജീവന്‍ റാമിന്റെ കോണ്‍ഗ്രസാണ് യഥാര്‍ത്ഥ കോണ്‍ഗ്രസ് എന്ന് ഇലക്ഷന്‍ കമ്മീഷന്‍ അംഗീകരിച്ചു.

എന്നാല്‍ സുപ്രീം കോടതി ഇലക്ഷന്‍ കമ്മീഷന്റെ ഉത്തരവ് സ്റ്റേ ചെയ്യുകയും ഒരു ഗ്രൂപ്പിനും നുകം വെച്ച കാളകളെന്ന ചിഹ്നം  ഉപയോഗിക്കാന്‍ അര്‍ഹതയില്ലെന്ന് വിധിക്കുകയും ചെയ്തു. തുടര്‍ന്ന് 1971 ജനുവരി 25-ന് ഇസിഐ നിജലിംഗപ്പ ഗ്രൂപ്പിന് 'ചര്‍ക്ക ബീം പ്ലൈഡ് ബൈ വുമണ്‍'എന്ന ചിഹ്നവും ജഗ്ജീവന്‍ റാമിന്റെ ഇന്ദിരാ പക്ഷത്തിന് 'കാളക്കുട്ടിയും പശുവും'എന്ന ചിഹ്നവും അനുവദിച്ചു. 'കാളക്കുട്ടിയും പശുവും' അല്ലെങ്കില്‍ 'ഗോമാതാവ്' മതവികാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണെന്ന് പറഞ്ഞ് നിരവധി നേതാക്കള്‍ അന്ന് കോണ്‍ഗ്രസ് ചിഹ്നത്തെ എതിര്‍ത്തെങ്കിലും അതെല്ലാം ഇലക്ഷന്‍ കമ്മീഷന്‍ തള്ളിക്കളഞ്ഞു.

പശുക്കുട്ടിയും കിടാവിലും നിന്നും  കൈപ്പത്തിയിലേക്ക്

എഴുപതുകളുടെ അവസാനത്തില്‍, ഇന്ദിരാ പക്ഷ ജഗ്ജീവന്‍ റാം കോണ്‍ഗ്രസ് വീണ്ടും പിളര്‍ന്നു. ഇന്ദിര വിരുദ്ധ ഗ്രൂപ്പിനെ നയിച്ചത് ദേവരാജ് ഉര്‍സും കെ ബ്രഹ്മാനന്ദ റെഡ്ഡിയുമായിരുന്നു. തുടര്‍ന്ന് 1978 ജനുവരി 2-ന് ഇന്ദിര ഇന്ത്യന്‍ നാഷണല്‍ കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ പ്രസിഡന്റായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയും 'കാളക്കുട്ടിയും പശുവും' ചിഹ്നം നിലനിര്‍ത്താന്‍ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷനെ സമീപിക്കുകയും ചെയ്തു.  എന്നാല്‍ നീക്കം പരാജയപ്പെട്ടിനെ തുടര്‍ന്ന് ഇന്ദിരാ ഗാന്ധി സുപ്രീം കോടതിയെ സമീപിച്ചെങ്കിലും കോടതി ഇടപെടാന്‍ വിസമ്മതിച്ച് ഹര്‍ജി തള്ളിക്കളഞ്ഞു.

1978 ഫെബ്രുവരി 2 ന്, തി ഇന്ദിര ഗ്രൂപ്പിനെ ഇന്ത്യന്‍ നാഷണല്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് (ഐ) എന്ന ദേശീയ പാര്‍ട്ടിയായി തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്‍ അംഗീകരിക്കുകയും അവര്‍ക്ക് 'കൈ' എന്ന ചിഹ്നം നല്‍കുകയും ചെയ്തു. 1979-ല്‍ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്‍ 'കാളക്കുട്ടിയും പശുവും' എന്ന ചിഹ്നം മരവിപ്പിച്ചു, പിന്നീട് ദേവരാജ് ഉര്‍സ് വിഭാഗത്തെ ഇന്ത്യന്‍ നാഷണല്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് (യു) എന്ന ദേശീയ പാര്‍ട്ടിയായി അംഗീകരിച്ചുകൊണ്ട് അവര്‍ക്ക് 'ചര്‍ക്ക' എന്ന ചിഹ്നം അനുവദിക്കുകയും ചെയ്തു.

യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് (ഐ) ആണ് യഥാര്‍ത്ഥ ഇന്ത്യന്‍ നാഷണല്‍ കോണ്‍ഗ്രസ് എന്ന് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്‍ പിന്നീട് തീരുമാനിച്ചു. തുടര്‍ന്ന് 1984-ലെ ലോക്സഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് മുതല്‍, 'കൈ' എന്ന തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നത്തിലാണ് ഇന്ന് വരെ കോണ്‍ഗ്രസ് മത്സരിക്കുന്നത്.

വിളക്കില്‍ നിന്നും ബിജെപിയുടെ താമരയിലേക്ക്

ഇന്ന് രാജ്യത്തുള്ള ബിജെപിയുടെ ആദ്യ രൂപമായ ഭാരതീയ ജനസംഘത്തിന് (ബിജെഎസ്) 1951 സെപ്തംബര്‍ 7-ന് അതിന്റെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നമായി വിളക്കാണ് അനുവദിച്ചിരുന്നത്. 1977-ലെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് മുമ്പ് ജനതാ പാര്‍ട്ടിയില്‍ അനൗപചാരികമായി ലയിക്കുന്നതുവരെ ബിജെഎസ് 'വിളക്ക്' ആണ് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചിഹ്നമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നത്. നാല് ദേശീയ പാര്‍ട്ടികളുടെയും ചില അംഗീകരിക്കപ്പെടാത്ത പാര്‍ട്ടികളുടെയും കൂടിച്ചേരലായായിരുന്നു ജനതാ പാര്‍ട്ടിയുടെ പിറവി.  

എന്നാല്‍ ജനതാ പാര്‍ട്ടി വളരെ പെട്ടെന്നുതന്നെ പിളര്‍പ്പുകളുടെ പരമ്പരയാണ് നേരിട്ടത്. 1980 ഏപ്രില്‍ 6-ന് മുമ്പ് ബി.ജെ.എസിനൊപ്പം ഉണ്ടായിരുന്ന ഒരു സംഘം നേതാക്കള്‍ ഡല്‍ഹിയില്‍ യോഗം ചേര്‍ന്ന് അടല്‍ ബിഹാരി വാജ്‌പേയിയെ തങ്ങളുടെ നേതാവായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. രണ്ട് കൂട്ടരും തങ്ങളാണ് യഥാര്‍ത്ഥ ജനതയെന്ന് അവകാശപ്പെട്ടു. എന്നാല്‍ അന്തിമ തീരുമാനം വരെ ഇരുവര്‍ക്കും പേര് ഉപയോഗിക്കാന്‍ കഴിയില്ലെന്നായിരുന്നു തമ്മില്‍ തല്ലിലെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്റെ നിലപാട്.

പിന്നീട് 1980 ഏപ്രില്‍ 24-ന് കമ്മീഷന്‍ ജനതാ പാര്‍ട്ടിയുടെ ചിഹ്നമായ 'ഹല്‍ധര്‍ ഇന്‍ വീല്‍' മരവിപ്പിക്കുകയും വാജ്പേയിയുടെ ഗ്രൂപ്പിനെ ഭാരതീയ ജനതാ പാര്‍ട്ടി (ബിജെപി) എന്ന പേരില്‍ ദേശീയ പാര്‍ട്ടിയായി അംഗീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. അവര്‍ക്ക് അന്ന് 'താമര' എന്ന ചിഹ്നം നല്‍കുകയും ചെയ്തു.

'ചക്രത്തിനുള്ളിലെ ഹല്‍ധര്‍' എന്നതിന് പുറമെ, ജന സംഘത്തിന്റെ ചിഹ്നമായിരന്ന വിളക്ക്, പഴയ സോഷ്യലിസ്റ്റ് പാര്‍ട്ടിയുടെ 'മരം' കോണ്‍ഗ്രസ് ഒ യുടെ സ്ത്രീയും ചര്‍ക്കയും, ജനതാ പാര്‍ട്ടി-എസിന്റെ വയല്‍ ഉഴുന്ന കര്‍ഷകന്‍ എന്നീ നാല് ചിഹ്നങ്ങളും ജനതാ പിളര്‍പ്പിന്റെ ഫലമായി ഇലക്ഷന്‍ കമ്മീഷന്‍ അന്ന് മരവിപ്പിച്ചു.

ഫേസ്ബുക്കിൽ വാർത്തകൾ അറിയാൻ പേജ് ലൈക്ക് ചെയ്യുക Facebook ലിങ്ക് 👇
ഫേസ്ബുക് പേജ് ലൈക്ക് ചെയ്യാൻ ഈ ലിങ്കിൽ (https://www.facebook.com/vachakam/) ക്ലിക്ക് ചെയ്തിട്ട് ലൈക്ക് / Follow ബട്ടൺ ക്ലിക്ക് ചെയ്യുക. ഒപ്പം vachakam.com ന്റെ YouTube ചാനൽ സബ്സ്ക്രൈബ് ചെയ്യാനും മറക്കല്ലേ...
ചാനൽ ലിങ്ക്: https://www.youtube.com/channel/UCXRVmXRlpFL8TzgXtb8IIyw?sub_confirmation=1