ഈ 'ഭീകരമായ പോരാട്ടം' എന്ന് ഒക്ടാവിയോ പാസ് വിശേഷിപ്പിച്ചതിന്, 'പരിഹാരം സൈനികമായിരിക്കരുത്; അത് രാഷ്ട്രീയമായിരിക്കണം, സമാധാനവും നീതിയും ഉറപ്പുനൽകുന്ന ഒരു തത്വത്തിൽ അധിഷ്ഠിതമായിരിക്കണം: ജൂതന്മാരെപ്പോലെ പലസ്തീനികൾക്കും ഒരു മാതൃരാജ്യത്തിനുള്ള അവകാശമുണ്ട്' എന്ന് അദ്ദേഹം വ്യക്തമായിരുന്നു.

ഗാസ സമാധാനത്തിലേയ്ക്ക്; യുദ്ധം അവസാനിച്ചു... എന്നൊക്കെ കരുതിയവരെ വീണ്ടും നിരാശയിലാഴ്ത്തിക്കൊണ്ട് വെടി നിർത്തൽ  വ്യവസ്ഥകളെല്ലാം ലംഘിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇനിയെന്ത് എന്ന ചോദ്യമുയരുമ്പോൾ ഇന്ത്യൻ ചരിത്രകാരനും പരിസ്ഥിതി പ്രവർത്തകനും എഴുത്തുകാരനുമായ പത്മഭൂഷൺ രാമചന്ദ്ര ഗുഹയുടെ നിരീക്ഷണം ശ്രദ്ധേയമാണ്.
ഏതാണ്ട് നാല് പതിറ്റാണ്ടുകൾക്ക് ശേഷം പലസ്തീനെക്കുറിച്ചുള്ള ചിന്തകൾ ഓർമ്മിക്കേണ്ട രണ്ട് എഴുത്തുകാരുടെ പുസ്തകങ്ങൾ ആണ് ഈ നിരീക്ഷണത്തിന് അദ്ദേഹം ആധാരമാക്കുന്നത്. ദക്ഷിണാഫ്രിക്കൻ നേതാവ് ജോ സ്ലോവോയുടെയും മെക്‌സിക്കൻ നോബൽ സമ്മാന ജേതാവ് ഒക്ടാവിയോ പാസിന്റെയും പുസ്തകങ്ങളിലെ ഭാഗങ്ങൾ ഗാസ വെടിനിർത്തലിന് ശേഷം എന്ത് സംഭവിക്കണമെന്ന് മുൻകൂട്ടി പ്രവചിക്കുന്നതാണ്. 

ഒരാളുടെ ദേശീയത അല്ലെങ്കിൽ മതം എന്തുതന്നെയായാലും ഗാസയിൽ ഒരു തരത്തിലുള്ള വെടിനിർത്തൽ ഒടുവിൽ വന്നിരിക്കുന്നുവെന്നും, ശേഷിക്കുന്ന ഇസ്രായേലി ബന്ദികളെ ഹമാസ് മോചിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നും, ഭക്ഷണം, മരുന്നുകൾ, മറ്റ് തരത്തിലുള്ള ദുരിതാശ്വാസങ്ങൾ എന്നിവ ഒടുവിൽ പലസ്തീനികളിലേക്ക് എത്തിച്ചേരുമെന്ന് എല്ലാവരും ആശിച്ചു.
അതേ സമയം, ഇത് വളരെ എളിമയുള്ള ആദ്യപടി മാത്രമാണെന്നും സമാധാനത്തിലേക്കും നീതിയിലേക്കുമുള്ള പാത ദുഷ്‌കരവുമായി തുടരുന്നുവെന്നും, മറികടക്കാൻ നിരവധി തടസ്സങ്ങളുണ്ടെന്നും എല്ലാ വിവേകമതികൾക്കും അറിയാം.

യുദ്ധത്തിന് വിരാമം കുറിക്കുന്നതായി യുഎസ് പ്രസിഡന്റ് ഡൊണാൾഡ് ട്രംപ് പ്രഖ്യാപിച്ച ആഴ്ചകളിൽ, രാമചന്ദ്ര ഗുഹ രണ്ട് പുസ്തകങ്ങൾ വായിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയായിരുന്നു. അവയിൽ ഓരോന്നിലും ഇസ്രായേലികളും പലസ്തീനികളും തമ്മിലുള്ള സംഘർഷത്തിന് നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു പരിഹാരമാകാൻ സാധ്യതയുള്ളതായ ചില ശ്രദ്ധേയമായ ഭാഗങ്ങൾ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു.
1980കളുടെ തുടക്കത്തിൽ എഴുതിയ രണ്ട് പുസ്തകങ്ങളും വളരെ വിശാലമായ ഒരു ക്യാൻവാസാണ്, അതിൽ ഈ പ്രത്യേക സംഘർഷം കുറച്ചുമാത്രമാണുള്ളത്. എന്നിരുന്നാലും, 40 വർഷം മുമ്പാണ് അവരിതു പറഞ്ഞതെന്നോർക്കണം.

ആദ്യത്തെ പുസ്തകം ദക്ഷിണാഫ്രിക്കൻ സ്വാതന്ത്ര്യസമര സേനാനി ജോ സ്ലോവോയുടെ ആത്മകഥയാണ്. ലിത്വാനിയയിൽ ജനിച്ച സ്ലോവോ 1930കളിൽ യൂറോപ്പിൽ ജൂതന്മാർക്കെതിരായ പീഡനം രൂക്ഷമായപ്പോൾ കുടുംബത്തോടൊപ്പം കുടിയേറി. 1960കളുടെ ആരംഭം വരെ സ്ലോവോ അവിടെ താമസിച്ചിരുന്നെങ്കിലും നാടുകടത്തപ്പെട്ടു. വർണ്ണവിവേചനത്തിന്റെ പതനത്തിനുശേഷം, അദ്ദേഹം ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലേക്ക് മടങ്ങി, കാൻസർ ബാധിച്ച് മരിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് കുറച്ചുകാലം നെൽസൺ മണ്ടേലയുടെ മന്ത്രിസഭയിൽ ഭവന മന്ത്രിയുമായിരുന്നു. 

സ്ലോവോയുടെ പുസ്തകം പ്രധാനമായും രണ്ട് കാര്യങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു: കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടിയിലെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആക്ടിവിസവും വിശാലമായ വർണ്ണവിവേചന വിരുദ്ധ പോരാട്ടവും, വെളുത്ത ദക്ഷിണാഫ്രിക്കൻ ഭരണകൂടത്തിന്റെ വംശീയ പെരുമാറ്റവും ശിക്ഷാ രീതികളും. എന്നാൽ ഇക്കാര്യങ്ങളിലേക്ക് വരുന്നതിനുമുമ്പ്, രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിന്റെ അവസാന ഘട്ടത്തിൽ ഇറ്റലിയിൽ അദ്ദേഹം എങ്ങനെ സേവനമനുഷ്ഠിച്ചുവെന്ന് നമ്മോട് പറയുന്നു. യുദ്ധം അവസാനിച്ചതിനുശേഷം, ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലേക്ക് മടങ്ങിയെത്തിയ അദ്ദേഹം അല്പനാളുകൾ പലസ്തീനിൽ തങ്ങാൻ തീരുമാനിച്ചു. 

1946ൽ ടെൽ അവീവിനടുത്തുള്ള ഒരു കമ്മ്യൂണിലേക്കുള്ള തന്റെ സന്ദർശനത്തെക്കുറിച്ച് സ്ലോവോ എഴുതുന്നു, ''അവിടമാകെ സോഷ്യലിസ്റ്റ് ജീവിതശൈലിയുടെ പ്രതീകമായി തോന്നി. പാശ്ചാത്യ മഹാനഗരത്തിൽ സമ്പത്ത് ശേഖരിച്ചിരുന്ന സമ്പന്നരായ ജൂതന്മാരുടെ ആദർശവാദികളായ മക്കളാണ് പ്രധാനമായും അവിടെ വസിച്ചിരുന്നത്. ഇച്ഛാശക്തിയും മാനവികതയും പ്രയോഗിച്ചുകൊണ്ട് നിങ്ങൾക്ക് ഒരു ഫാക്ടറിയിലോ ഒരു കിബ്ബറ്റ്‌സിലോ സോഷ്യലിസം കെട്ടിപ്പടുക്കാൻ കഴിയുമെന്ന വിശ്വാസമാണ് അവരെ പ്രചോദിപ്പിച്ചത്....'' പരീക്ഷണത്തിന്റെ ഉത്തമ വശം അതായിരുന്നു, എന്നാൽ, അടുത്തു നോക്കിയപ്പോൾ സ്ലോവോ എഴുതി, ''ഈ കിബ്ബറ്റ്‌സിലെയും മറ്റുള്ളവയിലെയും പ്രബലമായ സിദ്ധാന്തം, ഓരോ ജൂതനും പലസ്തീൻ ഭൂമി അവകാശപ്പെടുകയും പോരാടുകയും ചെയ്യണമെന്ന ബൈബിൾ നിർദ്ദേശമായിരുന്നു. 5,000 വർഷത്തിലേറെയായി ഈ ഭൂമി കൈവശപ്പെടുത്തിയിരുന്ന ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകളെ പിഴുതെറിയുകയും ചിതറിക്കുകയും ചെയ്യുക എന്നതാണ് ഇതിന്റെ അർത്ഥമെങ്കിൽ, കൂടുതൽ ദയനീയമാണ്.''

1980 കളിൽ എഴുതിയ തന്റെ ഓർമ്മക്കുറിപ്പിൽ, 1940കളിൽ ആ കിബ്ബറ്റ്‌സിൽ താൻ കണ്ട പ്രത്യയശാസ്ത്രത്തിന്റെ വിജയത്തിന്റെ അനന്തരഫലങ്ങളെക്കുറിച്ച് സ്ലോവോ തിരിഞ്ഞുനോക്കുന്നു. അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു: ''ഏതാനും വർഷങ്ങൾക്കുള്ളിൽ ഏകീകരണത്തിന്റെയും വികാസത്തിന്റെയും യുദ്ധങ്ങൾ ആരംഭിച്ചു. വിരോധാഭാസമെന്നു പറയട്ടെ, ഹോളോകോസ്റ്റിന്റെ ഭീകരതകൾ പലസ്തീനിലെ തദ്ദേശീയ ജനങ്ങൾക്കെതിരായ സയണിസ്റ്റ് വംശഹത്യയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ തുടരുന്നതിനുള്ള യുക്തിസഹീകരണമായി മാറി.''
രാമചന്ദ്ര ഗുഹ വായിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന രണ്ടാമത്തെ പുസ്തകത്തിൽ, പലസ്തീൻ എന്ന പേര് വ്യക്തമായ രീതിയിൽ പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്. മെക്‌സിക്കൻ എഴുത്തുകാരനും നോബൽ സമ്മാന ജേതാവുമായ ഒക്ടാവിയോ പാസ് എഴുതിയ ലേഖനങ്ങളുടെ ഒരു സമാഹാരമാണത്. വൺ എർത്ത്, ഫോർ ഓർ ഫൈവ് വേൾഡ്‌സ്: റിഫ്‌ലക്ഷൻസ് ഓൺ കണ്ടംപററി ഹിസ്റ്ററി എന്നാണ് ഈ പുസ്തകത്തിന്റെ പേര്.

1983ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ഈ പുസ്തകത്തിൽ വടക്കേ അമേരിക്കയിലും തെക്കേ അമേരിക്കയിലും ഇന്ത്യയിലും രാഷ്ട്രീയത്തെയും സംസ്‌കാരത്തെയും കുറിച്ചുള്ള ഉപന്യാസങ്ങളുണ്ട്. മിഡിൽ ഈസ്റ്റിനെക്കുറിച്ചുള്ള ഉപന്യാസങ്ങൾ പോലെ, ഇവ തീർച്ചയായും ഉൾക്കാഴ്ച നൽകുന്നവയാണ്.
1960 കളിലും 1970 കളിലും പലസ്തീൻ ഗറില്ലകൾ ഇസ്രായേലി അത്‌ലറ്റുകളെ കൊലപ്പെടുത്തുന്നതിനും ഇസ്രായേലി വിമാനങ്ങൾ ഹൈജാക്ക് ചെയ്യുന്നതിനും സാക്ഷ്യം വഹിച്ചു. പലസ്തീൻ ലിബറേഷൻ ഓർഗനൈസേഷനും പലസ്തീൻ സ്വയം നിർണ്ണയത്തിനായി പോരാടുന്ന മറ്റ് ഗ്രൂപ്പുകളും നടത്തിയ ഈ ഭീകരപ്രവർത്തനങ്ങളെ പാസ് അംഗീകരിച്ചില്ല. 'അവരുടെ അവകാശത്തിനുവേണ്ടി പോരാടുന്ന പലസ്തീൻ രീതികൾ, മിക്കവാറും ഒഴിവാക്കലില്ലാതെ, വെറുപ്പുളവാക്കുന്നതായിരുന്നു എന്നത് ശരിയാണ്; അവരുടെ നയം മതഭ്രാന്തും വിട്ടുവീഴ്ചയില്ലാത്തതുമായിരുന്നു.'

''എന്നിരുന്നാലും, ഇതെല്ലാം എത്ര ഗുരുതരമായിരുന്നാലും അത് അവരുടെ അഭിലാഷത്തിന്റെ നിയമസാധുതയെ അസാധുവാക്കുന്നില്ല.'' കാരണം, 1980കളിൽ പാസ് സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ, ''ഇസ്രായേലിന്റെ വിട്ടുവീഴ്ചയില്ലാത്ത നിലപാട്'' ''പലസ്തീൻ നേതാക്കളുടെ വാചാടോപത്തിന്റെയും മതഭ്രാന്തിന്റെയും നാണയത്തിന്റെ മറുവശമായിരുന്നു''.''ജൂതന്മാരും അറബികളും ഒരേ വൃക്ഷത്തിന്റെ ശാഖകളാണ്'' എന്ന് പാസ് കുറിക്കുന്നു. അദ്ദേഹം ചോദിക്കുന്നു: ''മുൻകാലങ്ങളിൽ അവർക്ക് ഒരുമിച്ച് ജീവിക്കാൻ കഴിഞ്ഞെങ്കിൽ, ഇപ്പോൾ അവർ എന്തിനാണ് പരസ്പരം കൊല്ലുന്നത്? ഈ ഭയാനകമായ പോരാട്ടത്തിൽ, ശാഠ്യം ആത്മഹത്യാപരമായ അന്ധതയായി മാറിയിരിക്കുന്നു. മത്സരിക്കുന്ന ആർക്കും ഒരു നിശ്ചിത വിജയം നേടാനോ ശത്രുവിനെ തുടച്ചുനീക്കാനോ കഴിയില്ല. ജൂതന്മാരും പലസ്തീനികളും ഒരുമിച്ച് ജീവിക്കാൻ വിധിക്കപ്പെട്ടവരാണ്.''

പാസ് എഴുതുന്ന സമയത്ത്, പലസ്തീനിലെ പ്രശ്‌നത്തിന് സാധ്യമായ രണ്ട് രാഷ്ട്ര പരിഹാരത്തെക്കുറിച്ച് കുറച്ച് ആളുകൾ മാത്രമേ ചിന്തിച്ചിരുന്നുള്ളൂ. 1967ൽ അവർ പിടിച്ചെടുത്ത പ്രദേശം ഉപേക്ഷിക്കുന്നതിന്റെ ലക്ഷണങ്ങൾ ഇസ്രായേലികൾ കാണിച്ചില്ല, അതേസമയം 1967ന് മുമ്പുള്ള അതിർത്തിക്കുള്ളിൽ പോലും ഇസ്രായേലിന് നിലനിൽക്കാൻ അവകാശമുണ്ടെന്ന് അംഗീകരിക്കാൻ പിഎൽഒ തയ്യാറായിരുന്നില്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഇരു പാർട്ടികളുടെയും വിട്ടുവീഴ്ചയില്ലാത്ത നിലപാട് അധാർമികവും പ്രായോഗികമല്ലാത്തതുമാണെന്ന് മെക്‌സിക്കൻ എഴുത്തുകാരന് കാണാൻ കഴിഞ്ഞു.

ഈ 'ഭീകരമായ പോരാട്ടം' എന്ന് അദ്ദേഹം വിശേഷിപ്പിച്ചതിന്, 'പരിഹാരം സൈനികമായിരിക്കരുത്; അത് രാഷ്ട്രീയമായിരിക്കണം, സമാധാനവും നീതിയും ഉറപ്പുനൽകുന്ന ഒരു തത്വത്തിൽ അധിഷ്ഠിതമായിരിക്കണം: ജൂതന്മാരെപ്പോലെ പലസ്തീനികൾക്കും ഒരു മാതൃരാജ്യത്തിനുള്ള അവകാശമുണ്ട്' എന്ന് അദ്ദേഹം വ്യക്തമായിരുന്നു. സംഘർഷത്തിനുള്ള ഏക ശാശ്വത പരിഹാരം പലസ്തീനികൾ, ജൂതന്മാർ എന്നിവർക്ക് അവരുടേതെന്ന് വിളിക്കാവുന്ന ഒരു മാതൃരാജ്യം ഉണ്ടായിരിക്കുക എന്നതാണെന്ന് പാസ് വാദിച്ചതിന് ഒരു ദശാബ്ദത്തിനുശേഷം, പിഎൽഒയും ഇസ്രായേൽ സർക്കാരും ഓസ്ലോ കരാറുകൾ എന്നറിയപ്പെടുന്നവയിൽ ഒപ്പുവച്ചു. വെസ്റ്റ് ബാങ്കിൽ നിന്നും ഗാസ മുനമ്പിൽ നിന്നും രൂപീകരിക്കപ്പെടേണ്ട സ്വന്തം രാഷ്ട്രം പലസ്തീനികൾ ആവശ്യമാണെന്ന് ഇസ്രായേൽ സമ്മതിച്ചപ്പോൾ, പിഎൽഒ ഇസ്രായേലിന്റെ നിലനിൽപ്പിനുള്ള അവകാശം അംഗീകരിച്ചു.

കഴിഞ്ഞ 30 വർഷത്തിനിടയിൽ, ഇസ്രായേൽ രാഷ്ട്രീയമായും സാമ്പത്തികമായും പ്രദേശികമായും ശക്തിയിൽ നിന്ന് ശക്തിയിലേക്ക് നീങ്ങിയപ്പോൾ, ഓസ്ലോ ഉടമ്പടി പ്രകാരം വാഗ്ദാനം ചെയ്ത രാഷ്ട്ര പദവി എന്ന സ്വപ്‌നം ഓരോ ഘട്ടത്തിലും പലസ്തീനികൾ പരാജയപ്പെടുത്തിയത് കണ്ടു. സമാധാന സ്ഥാപകനായ ഇസ്രായേലി പ്രധാനമന്ത്രി യിത്സാക്ക് റാബിനെ ഒരു സയണിസ്റ്റ് ഭീകരൻ കൊലപ്പെടുത്തിയത് ആദ്യ പ്രഹരമായിരുന്നു. മറ്റൊന്ന് ഉപദ്രവിക്കപ്പെടുന്നതും പീഡിപ്പിക്കപ്പെടുന്നതുമായ പലസ്തീനികളുടെ. വർണ്ണവിവേചന കാലഘട്ടത്തിലെ ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയുമായി തികച്ചും ന്യായമായ താരതമ്യങ്ങൾക്ക് സാഹചര്യം കാരണമായി.
ജൂതന്മാരും പലസ്തീനികളും തമ്മിലുള്ള സംഘർഷത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ജോ സ്ലോവോയുടെ ചിന്തകൾ പ്രവചനാതീതമായിരുന്നു; ഒരുപക്ഷേ, 1980 കളിൽ സമാനമായി വാഗ്ദാനം ചെയ്ത ഒക്ടാവിയോ പാസിന്റെയും.

പാസ് ഇപ്പോൾ ജീവിച്ചിരിപ്പുണ്ടെങ്കിൽ, ഹമാസിന്റെ രീതികൾ മുൻകാല പലസ്തീൻ ഗറില്ലകളേക്കാൾ മതഭ്രാന്തും മ്ലേച്ഛവുമായിരുന്നുവെന്ന് ആദ്യം സമ്മതിക്കുന്നത് അദ്ദേഹമായിരിക്കും; എന്നിരുന്നാലും, ഇസ്രായേൽ സൈന്യത്തിന്റെ ക്രൂരമായ വിട്ടുവീഴ്ചയെ അവർ ന്യായീകരിക്കുകയോ വിശദീകരിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നില്ലെന്നും, സ്വന്തം രാഷ്ട്രത്തോടുള്ള ഫലസ്തീനികളുടെ നിയമസാധുതയെ അസാധുവാക്കുന്നില്ലെന്നും അദ്ദേഹം വാദിക്കും.
തന്റെ പുസ്തകത്തിന്റെ ഗതിയിൽ, ഒക്ടാവിയോ പാസ് ഒരിടത്ത് ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: ''രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധസമയത്ത്, ആൻഡ്രേ ബ്രെട്ടൺ എഴുതി, 'ജൂത ജനതയ്ക്ക് നഷ്ടപരിഹാരം നൽകാൻ ലോകം കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.' അവ വായിച്ച നിമിഷം, ഞാൻ ഈ വാക്കുകൾ എന്റെ ഹൃദയത്തിൽ എടുത്തു. നാൽപ്പത് വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഞാൻ പറയുന്നു: ഇസ്രായേൽ പലസ്തീനികൾക്ക് നഷ്ടപരിഹാരം നൽകാൻ കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.''

40 വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം എഴുതുമ്പോൾ, പാസിന്റെ വിധിന്യായങ്ങളെ അംഗീകരിക്കുമ്പോൾ,  രാമചന്ദ്ര ഗുഹ രണ്ട് ഭേദഗതികൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു. ഒന്നാമതായി, ഹോളോകോസ്റ്റിനുശേഷം, ലോകം മൊത്തത്തിൽ മാത്രമല്ല, പ്രത്യേകിച്ച് പടിഞ്ഞാറൻ, കിഴക്കൻ യൂറോപ്പിലെ രാജ്യങ്ങളാണ് ജൂത ജനതയ്ക്ക് നഷ്ടപരിഹാരം നൽകാൻ കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്. രണ്ടാമതായി, 2025ൽ, ഇസ്രായേൽ ഫലസ്തീനിക്ക് നഷ്ടപരിഹാരം നൽകേണ്ട ബാധ്യതയിലാണെങ്കിലും, ഇസ്രായേലിന്റെ വിപുലീകരണ, കൊളോണിയലിസ്റ്റ് നയങ്ങളെ പിന്തുണച്ച രാജ്യങ്ങളായ യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം, ഫ്രാൻസ്, ജർമ്മനി, എല്ലാറ്റിനുമുപരി യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്‌സ് ഓഫ് അമേരിക്ക തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളും നഷ്ടപരിഹാരം നൽകേണ്ടതുണ്ട് എന്നത് കൂടുതൽ വ്യക്തമാണ്.

എമ എൽസ എൽവിൻ

ഫേസ്ബുക്കിൽ വാർത്തകൾ അറിയാൻ പേജ് ലൈക്ക് ചെയ്യുക Facebook ലിങ്ക് 👇
ഫേസ്ബുക് പേജ് ലൈക്ക് ചെയ്യാൻ ഈ ലിങ്കിൽ (https://www.facebook.com/vachakam/) ക്ലിക്ക് ചെയ്തിട്ട് ലൈക്ക് / Follow ബട്ടൺ ക്ലിക്ക് ചെയ്യുക. ഒപ്പം vachakam.com ന്റെ YouTube ചാനൽ സബ്സ്ക്രൈബ് ചെയ്യാനും മറക്കല്ലേ...
ചാനൽ ലിങ്ക്: https://www.youtube.com/channel/UCXRVmXRlpFL8TzgXtb8IIyw?sub_confirmation=1